Binlerce yıldır gençlik çeşmesinin peşinden koşan insanlık için genetik biliminde son yıllarda çok önemli gelişmeler yaşanıyor, anti aging ile “Telomer Bilimi” sıkça anılıyor. Medipol Üniversitesi’nden Tıbbi Genetik Uzmanı Prof. Dr. Hakan Cangül; telomer biyolojisi hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
Telomer biyolojisinin yaşlanma sürecini geriletmeyle ilgisi nedir?
Yaşlanma öncelikle çizgiler, kırışıklıklar, lekeler gibi işaretler ile dışarıdan görünür hale gelse dahi aslında vücudun içinde sessizce her gün gelişen bir durumdur. Günümüzde dışarıdan yapılan son derece başarılı sonuçlar alınan anti-aging tedaviler; içeriden de desteklendiğinde kişinin sağlıklı ve uzun yaşaması mümkün olabilir, telomer biyolojisi burada devreye giriyor.
Telomer nasıl keşfedildi? Daha doğrusu yaşlanma sürecinin bu yapıya bağlı olduğu nasıl anlaşıldı?
2011 yılında Harvard Üniversitesi’nde Dr. DePinho ve ekibi, ilk kez bir memeliyi biyolojik olarak yeniden genç hale getirebildiler, hatta hayat süresini %40 uzattılar. Bunu kısalmış telomerleri yeniden uzatarak yaptılar. Bu durum artık insanlar için de geçerli. Hatta deneyi yaşlı bireylerden alınan cilt hücrelerinin telomerlerini uzatarak tekrarladılar. Yaşlı olan bu hücreler kısa süre sonra tam anlamı ile genç ve sağlıklı hücrelere dönüştüler.
Telomerleri uzatmak için neler yapılıyor?
Bu bir yaşam disiplini gerektiriyor. Özellikle sebze ağırlıklı Akdeniz diyeti ile beslenmek telomerlere faydalı. Omega 3, D vitamini, antioksidanlar önemli yardımcı unsurlar. Meditasyon gibi stresi azaltan yöntemler , egzersiz, sosyal ilişkilerin telomer uzunluğunda pozitif rolü var. Tüm bunların yanında 2007 yılından bu yana ABD’de kullanılan TA-65 isimli bir besin desteği ile telomerlerin uzatılmasının mümkün olduğu ve güvenle kullanılabildiği gösterildi. İnsanlarda yaşlanma ile giderek kısalan telomerler yeniden telomerleri aktive eden bir hap ile uzatılabilmektedir. Tıpkı bir zaman kapsülü yutmak gibi. Bu besin desteği Amerika, İngiltere gibi ülkelerden sonra Türkiye’de de kullanılmaya başlandı.
Kişinin böyle bir takviyeyi hangi dozda alması gerektiği nasıl tespit ediliyor?
Bunun için öncelikle biyolojik yaş ile kronolojik yaşınızın farkını ölçüyor ve yaşlanma hızınızı buluyoruz. Kronolojik yaş bizim doğum saatimize göre belirlenen yaşımızdır. Ancak bize sağlık durumumuz hakkında yeterli bilgi vermez. Biyolojik yaş bireyin iç saatidir ve nasıl yaşadığınız, davranışlarınız ve beslenmeniz ile yakından ilgilidir. Birey kronolojik olarak 50 olsa dahi biyolojik olarak 65 yaşında olabilir. Tersi de doğrudur. Bugün DNA ucundaki telomerlerin uzunluklarını bakarak bireyin biyolojik yaşını ölçüp, yaşlanma hızını belirleyebiliyoruz. Böylece kişinin yaşlanma süreci yöneterek, kaliteli ve uzun bir yaşam seçeneği sunabilmekteyiz.
Yorumlar
Yorum Yaz
Cevap Yaz